Γράφει ο Βασίλειος Φαλτζής, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής.
Η γνώση είναι δύναμη
Όταν κάποιος καθυστερεί συχνά στα ραντεβού, δείχνει αφηρημένος σε μία συζήτηση ή ξεχνάει να φέρει σε πέρας τα καθήκοντά του, φέρνει άθελα του εντάσεις και εκνευρισμό. Πολύ συχνά το άτομο με ΔΕΠΥ χαρακτηρίζεται από τους άλλους ως αδιάφορο και τεμπέλικο, ακούει δε συχνά σχόλια του τύπου ”θα μπορούσες να τα καταφέρεις αν νοιαζόσουν παραπάνω ή αν προσπαθούσες λιγάκι”. Στην πραγματικότητα τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι καθώς το άτομο με ΔΕΠΥ συνήθως προσπαθεί υπερβολικά αλλά δεν τα καταφέρνουν. Για αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό από τους γύρω, ότι ένα άτομο με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζει αντικειμενικές δυσκολίες σε κάποιες δραστηριότητες. Εξίσου σημαντική είναι και η ενημέρωση του ίδιου του ατόμου μέσω της ψυχοπαιδαγωγικής ως προς τις δυσκολίες της ΔΕΠΥ με στόχο την κατανόηση, την απενοχοποίηση και την καλύτερη επικοινωνία με τους άλλους.
Η τεχνολογία ως βοηθός
Το άτομο με ΔΕΠΥ πολύ συχνά δυσκολεύεται να οργανώσει τις διάφορες υποχρεώσεις του. Εργάζεται ή διαβάζει χωρίς σύστημα και υστερεί σε αποτελεσματικότητα. Επίσης συχνά δυσκολεύεται να διαχειριστεί το χρόνο. Αργοπορεί σε ραντεβού και προθεσμίες ενώ αποδίδει καλύτερα όταν ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά. Βαρετές και μονότονες δραστηριότητες επιτείνουν τις δυσκολίες, κάτι που συχνά οδηγεί σε προστριβές με τους οικείους ή τους συνεργάτες. Κάποιες φορές πάλι, όταν μια δραστηριότητα τραβάει έντονα το ενδιαφέρον ενός ατόμου με ΔΕΠΥ, μπορεί να οδηγήσει στο να συγκεντρώνεται τόσο πολύ ώστε να μην μπορεί να την διακόψει.
Η χρήση υπενθυμίσεων στο κινητό τηλέφωνο, ειδικών εφαρμογών και ημερολογίου στον υπολογιστή, ηχογραφήσεων, «έξυπνων» ρολογιών κ.α. μπορούν να υποστηρίξουν τις οργανωτικές δεξιότητες του ατόμου με ΔΕΠΥ και να βελτιώσουν αισθητά την λειτουργικότητά του στην καθημερινή ζωή.
Οργάνωση και η δύναμη της συνήθειας
Πολλές δραστηριότητες φαίνονται ακατόρθωτες όταν τις βλέπουμε στο σύνολό τους. Το να επιμεριστεί μια δουλειά σε μικρότερους εφικτούς στόχους μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο με ΔΕΠΥ να ξεκινήσει αλλά και να ολοκληρώσει ευκολότερα κάτι. Πολλά άτομα με ΔΕΠΥ είναι αφηρημένα, χάνουν πράγματα, ξεχνάνε αντικείμενα και βιώνουν μια μόνιμη εσωτερική ανησυχία εξαιτίας αυτού ακριβώς του προβλήματος. Η οργάνωση του σπιτιού και του εργασιακού τους χώρου καθώς και η συστηματοποίηση υποχρεώσεων, όπως για παράδειγμα η αυτόματη εξόφληση λογαριασμών, βοηθά σημαντικά την καθημερινότητα. Είναι σημαντικό για ένα άτομο με ΔΕΠΥ να μάθει πώς να οργανώνει τη μέρα του, τα καθήκοντά του και τη σκέψη του. Η δημιουργία ”συνηθειών” λειτουργεί ευεργετικά.
Σωστές επιλογές ενδιαφερόντων και εργασίας
Είναι σημαντικό για ένα άτομο με ΔΕΠΥ να αναγνωρίσει νωρίς τις κλίσεις του και τους τομείς που του κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Πολλά άτομα με ΔΕΠΥ έχουν κλίση στον αθλητισμό και αποδίδουν εξαιρετικά σε εργασίες που προϋποθέτουν φυσική δραστηριότητα. Έχουν αυξημένη αντοχή και σπάνια νιώθουν κόπωση όταν ασχολούνται με εργασίες που τους έλκουν το ενδιαφέρον. Είναι επίσης δημιουργικά με ροπή στην καινοτομία. Συχνά αυτό οδηγεί το άτομο με ΔΕΠΥ σε σημαντικές επαγγελματικές επιτυχίες καθώς με την ”out of the box” οπτική του, προσφέρει μια ιδιαίτερη δυναμική στον εργασιακό του χώρο.
Μυαλό και σώμα
Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η σωματική δραστηριότητα ασκεί θετική επίδραση στη βελτίωση της συγκέντρωσης και της μνήμης. Επίσης βελτιώνει σημαντικά την υπερκινητικότητα και ελαττώνει τα επίπεδα του στρες στα άτομα με ΔΕΠΥ. Η άσκηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αντιμετώπισης της ΔΕΠΥ καθώς δρα ευεργετικά μέσω της ενίσχυσης των επιπέδων ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής
Η βελτιστοποίηση της διατροφής, ο ποιοτικός ύπνος, ο διαλογισμός, η επαφή με τη φύση και η χρήση χαλαρωτικών τεχνικών είναι μόνο κάποιες από τις αλλαγές που μπορούν να δράσουν βοηθητικά στην αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ.
Όλο και καλύτερα
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορούν να βελτιωθούν αισθητά με το πέρασμα του χρόνου. Ως ενήλικας είναι πιθανό να έχει βρει κάποιους τρόπους να χειρίζεται τις δυσκολίες. Η υπερκινητικότητα τείνει να υποχωρεί μεγαλώνοντας ενώ η αυτογνωσία και η βαθύτερη κατανόηση του τρόπου που λειτουργεί ένα άτομο με ΔΕΠΥ βοηθά καθοριστικά στην ανάπτυξη στρατηγικών και νέων λειτουργικότερων τρόπων αντιμετώπισης των δυσκολιών. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνεται σταδιακά η αυτοεκτίμηση αλλά και η δυνατότητα προσαρμογής στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.
